Waarom wilskracht niet bestaat (en je vooral moet doen wat vanzelf gaat)

Laat dat kind maar zitten. Ik ben moe.

Het is vijf uur 's nachts. Ik heb al uren weeën. En ik wil stoppen. Het is prima zo, met dat kleintje in mijn buik. Ze hoeft er niet uit.

Natuurlijk komt mijn dochter uiteindelijk toch op de wereld, ik kon het niet tegenhouden. Ik overschatte de kracht van mijn geest. Zoals mensen elke dag hun wilskracht overschatten.

Want brute wilskracht werkt niet. Op langere termijn is het zelfs nutteloos: the myth of self-control. We moeten niet zoveel moeite doen. Integendeel: als je zelfdiscipline gebruikt raak je sneller uitgeput en dat werkt juist tegendraads. Minder verleiding ontmoeten is stukken effectiever.

Waarom zijn sommige mensen dan zo goed in zelfcontrole?

Ah, dat is een interessante vraag. Ten eerste blijken mensen die gezond eten, goed studeren of regelmatig sporten plezier te hebben in die activiteiten. Het is voor hen geen opdracht, het is plezant.

En deze uitzonderlijke groep mensen heeft bovendien goede gewoonten aangeleerd. Want is eenvoudiger om jezelf een gewoonte aan te leren en die vol te houden, dan om voortdurend wilsbeslissingen te moeten nemen. Spelen, dagelijks mediteren, genoeg slapen: je stopt het in je routine.

En ten laatste: sommige mensen ervaren echt minder verleiding. Het is pure genetica, de ene mens is meer nauwgezet en gewetensvol dan de ander.

Kan ik dat ook leren?

Ja. En wel zo:

Structureer je leven zodat je op het goede pad blijft zonder wilskracht. Zodat je geen beslissingen moet nemen die zelfcontrole vragen. Je kan elke gewoonte inslijten, net zoals je tanden poetsen voor het slapengaan en je pantoffels aantrekken bij het thuiskomen.

Kies voor wat moeiteloos en plezierig is. Eet gezonde dingen die je óók lekker vindt, zoek een sport die jou blij maakt. En als je die niet vindt: maak het dan leuk. Ik poets mijn badkamer met mijn koptelefoon op. Het is mijn wekelijkse traktatie: ik mag een paar uur ongestoord TED-talks luisteren én het huis blinkt achteraf. Zo wordt het Willen in plaats van Moeten.

Omring je met minder verleidingen. Want de bakkerin eet meer taartjes dan ik. De cafébaas drinkt vaker bier, en de kantoormuis beweegt minder. Ik kan makkelijk consuminderen als ik nooit in winkels rondhang: dan heb ik er geen karakter voor nodig.

Maar moet ik dan mijn vrienden afdanken?

Je slechte vrienden wel.

Nee, grapjeuh.

Maar het loont wél om er wat vrienden bij te zoeken, mensen die leven zoals jij zou willen. Als iedereen slaatjes eet zit je niet lekker te lunchen met je roze donuts. En je tweedehands kleding valt uit de toon in de Rotary Club en niet in een hipster-koffiebar. Kies je peer group: wie wil je zijn?

Maar zal mijn leven dan nog leuk zijn?

Nee. Het zal saai en matig zijn. Of ja, want je zal die nieuwe gewoonten normaal vinden. En je zal geen energie verliezen aan al die pogingen tot zelfdiscipline. Dan kan je eindelijk je aandacht geven aan wat werkelijk belangrijk is.

Ik heb geen wilskracht nodig om boeken te lezen. Maar het kost mij wel energie om naar een congres te gaan. Dus haal ik de boeken in huis van die sprekers. Een moeiteloze manier om dezelfde kennis op te doen.